Năm nay thu về sớm. Mới đầu tháng chín mà Hà Nội đã vui xôn xao vì trời đẹp quá. Miền Nam cũng được đôi lần buổi sáng mát thanh. Có nhã ý tìm nghe một cuốn băng nhạc thu xưa, thì gặp lời đề tựa của nhà văn Mai Thảo, xin được giới thiệu cùng bạn đọc.
Khi mùa hè, mùa hè rực rỡ, mùa hè của áo lụa, đêm sao, sông đầy và những chùm hoa đỏ chói đã qua đi, cho một mặt hồ trong một cánh rừng kia bỗng trong suốt như gương, ấy là lúc thả mái tóc khói thành chiều màu tím, nghiêng cái bình sương thành lam màu chiều, mùa thu mênh mông, mùa thu lộng ngọc đã trở về. Thu dịu dàng về, che nửa mặt hoa. Thu tới khoan thai, hoang đường dáng liễu.
Từ một đầu đường mang tên là trí nhớ, tới một cuối đường gọi tên là hồi tưởng, những gót hài diễm lệ của mùa thu lộng ngọc tới đâu, đánh thức đồng loạt và tức khắc tới đó, những lãng quên, những kỷ niệm một đời. Thu xanh năm trước tới, thu nói gì với người? Thu nói những sân ga, những bến tầu, tay anh còn tay em, đã núi tiếp núi, mây tiếp mây, nghìn trùng cách biệt. Thu biếc năm nay về, mùa nói gì với người? Nói những kiếp bến nằm mộng những đời thuyền, lên đường trong hoàng hôn, mưa kín trời đưa tiễn, biệt ly nhớ nhung từ đây. Đốt một lò trầm, ngồi đọc lại những tờ thư cũ, ảnh hình xưa thấp thoáng trong từng nét chữ. Đi một mình trên một con đường nhỏ, chợt một tiếng hát bay về từ quá khứ, âm thanh xưa là một im lặng lớn và đầy. Mùa thu đó ngây ngất trong thơ Xuân Diệu: con đường nhỏ nhỏ gió xiêu xiêu lả lả cành hoang nắng trở chiều. Thắp một điếu thuốc, che khói huyền lên thành dáng huyền của lá. Mùa thu nữa đó, mơ màng trong cõi thơ hồ Dzếnh: ngỡ hồn mình là rừng, ngỡ hồn mình là mây. Nhặt những tơ vàng bay trong không gian, cho mưa xuống những lời đàn, nhạc của mùa thu thật đẹp và cũng thật buồn. Bởi ta không nói tạm biệt với tình yêu, mà vĩnh biệt.
Bằng những tiếng thầm của hạt lệ và thở dài dệt lại, những khúc hát về mùa thu và cho mùa thu, bởi vậy là những khúc đoạn trường. Vì niềm đau kia và cõi nhớ ấy, với mùa thu lộng ngọc, đã về trong tâm hồn người thành những vết thương. Thôi, hãy đến với mùa thu như một thiên đường mất. Bằng huyền thoại ấy là những kỷ niệm một đời còn mãi mãi thơm hương.
Mai Thảo
Băng nhạc Phạm Mạnh Cương số 8 – Những điệu thu ca
Trung tâm Tú Quỳnh sản xuất và phát hành năm 1970